ايضاح الحكمه جلد ۲ ترجمه و توضیحات درمورد بخش دوم كتاب بدايه الحكمه است كه بر شرح مرحله هفتم تا دوازدهم به شرح ذيل مي پردازد. مرحله هفتم علت و معلول شامل: اثبات عليت و معلوليت، تقسيمات علت، وجود وجوب معلول، قاعده¬الواحد، بطلان دور و تسلسل در علل، اقسام علت فاعلي، در علت غايي، اثبات غايت در افعال لعب، نفي قول به اتفاق، علت صوري و مادي، علت جسماني. مرحله هشتم تقسيم وجود به واحد و كثير شامل: معناي واحد و كثير، اقسام واحد، هويت و حمل، اقسام حمل شايع، غيريت و تقابل، تقابل و تضايف است، تقابل و تضاد، تقابل عدم و ملكه، تقابل و تناقض، تقابل واحد و كثير. مرحله نهم سبق و لحوق و قدم و حدوث شامل: معنا و اقساط سبق و لحوق و معيت، ملاك سبق و لحوق و اقسام آن، قدم و حدوث و اقسام آن. مرحله دهم قوه و فعل شامل: تعريف قوه و فعل، اثبات وجود قوه، اقسام تغير، تعريف حركت، در انقسام حركت به توسطيه و قطعيه، مبدأ و منتهاي حركت، متحرك متصف به حركت، فاعل همان محرك است، ارتباط متغير به ثابت، مسافت حركت، مقولاتي كه حركت در آن¬ها واقع مي¬شود، ادامه بحث فصل سابق،