اگر صحیح گفته باشم و اشتباه نكنم، ما نه در خارج ايران، با سابقه چند صدساله، و نه در ايران، با سابقه اي قبل از نيم قرن، براي ايران شناسي طراحي نظام يافته نداشته ايم. شايد درست تر اين بود كه عنوان اين گفتار «طرحي براي ايران شناسي نظام يافته» اختيار مي شد، اما احتياط اقتضا مي كرد و مي كند كه احتمال داده شود طرحي يا طرح هايي در اين باب وجود داشته باشد و اختيار مطلق طرح براي عنوان پرمدعايي باشد. ن اگزير بايد طرح را مقدماتي خواند تا حق طرح هاي احتمالي ديگر ضايع نشود. در آنچه ذيل «مقدمه» و «برنامه مطالعات» خواهد آمد، سابقه ايران شناسي مرور شده است كه تنها جنبه يادآوري دارد و مطالب قطعي نيست. راقم اين سطور علاقه مند است كه ايران به طور كامل يا به نسبت كامل شناخته شود و مي داند كه اين به آساني شدني نيست. اگر ايران، مانند برخي كشورها، تنها دو يا بيست يا حداكثر دويست سال سابقه تاريخي داشت، بازشناسي آن طي ده ها سال با امكانات فراوان احتمالا شدني بود. اما اگر بخواهيم چندين و چند هزار سال تاريخ ايران را بشناسيم بايد راهي پرپيچ و خم را در تاريكي ها و روشنايي ها بپيماييم و اين در مدتي محدود، با نسلي كه تا بيايد راه و رسم كارها را ياد بگيرد و اطلاعات فراوان را دسته بندي كند عمرش به سر مي آيد، شدني نيست. اما بايد پاي در راه نهاد كه خود راه بگويدت كه چون بايد رفت...