در کتاب پس از کمونیسم حکومت حق و عدالت نگرش بسیار مهم سوسياليستى، اگرچه مفهوم «عدالت» از مفاهيم اساسى و اصولى به شمار آمده، اما در واقع، به عدالت توزيعى در محصولات، امكانات و فراورده هاى مادى منتهى شده است. در اين نگاه، توزيع عادلانه و برابرى ثروت ـ مبتنى بر نياز ـ موردنظر است و مالكيت خصوصى مطلقاً نفى شده و آزادى انسان ها را تحت الشعاع قرار داده است; يعنى با نام «عدالت»، عدالت ذبح گرديده است. اولين نظريه هاى سوسياليستى درباره عدالت، «سوسياليسم ايده آل نگر» و «سوسياليسم علمى» ماركس بود كه عدالت را در برابرى اقتصاد و رفاه اجتماعى مى دانست. اين نگرش واكنشى در برابر ايده هاى ليبرالى، بخصوص ليبراليسم اقتصادى، بود و اساس خود را بر جمع گرايى گذاشته بود و تأكيد مى كرد كه جامعه صنعتى ليبرال بايد به يك نظام برابرگرا تغيير يابد تا رفاه اجتماعى براى همه فراهم گردد. بدين سان، نگرش سوسياليستى به تشكيلات مقتدر و تمركز يافته اى روى آورد تا به زعم خود، جلوى اجحاف و بى عدالتى جامعه را بگيرد. هدف مشترك همه سوسياليست ها حذف مالكيت خصوصى و استقرار مالكيت عمومى و دولت بود تا بتوانند سازمان اجتماعى جوامع را براى استقرار عدالت و مساوات اجتماعى تغيير دهند. از نظر بعضى، هدف اقتصاد بايد بهزيستى و رفاه جامعه باشد و دخالت دولت در اقتصاد به منظور اصلاح وضع اجتماعى و تغيير جريان نامطلوب توليد و توزيع آزاد ليبرالى ضرورى است. اما عده ديگرى مثل سن سيمون، با تكيه بر ارزش كار، خواهان مساوات افراد از آغاز ولادت بودند، تا همگان با امكانات مساوى به تلاش بپردازند و بر حسب تلاش و استعداد خود، از امكانات جامعه بهره مند شوند. از نظر او، مالكيت خصوصى نوعى بهره بردارى و استعمار هركس توسط ديگرى است. كارل ماركس نيز با ابداع مفهوم «از خودبيگانگى» و با تكيه بر ماديگرى تاريخى و ماترياليسم ديالكتيك، به تفسير اقتصادى از جامعه و تاريخ پرداخت و بر اين اساس، قاعده ديالكتيكى «تز، آنتى تز و سنتز» را مطرح كرد و گفت: جامعه انسانى در نهايت، به مرحله «كمونيسم» يا اشتراك ثانويه ختم مى شود كه مبتنى بر يكسان انگارى خودآگاهانه همه انسان ها خواهد بود. او معتقد بود: معيار توزيع در مرحله سوسياليستى «كار» است; يعنى هر كس به قدر كارش پاداش مى گيرد و در مرحله كمونيسم، هر كس به قدر نيازش بهره خواهد برد و بدين سان، «عدالت اجتماعى» در جامعه تحقق خواهد يافت