کتاب تأثیر قرآن در محتوا و ساختار مثنوی معنوی اثر سید اسحاق شجاعی
کتاب مثنوی معنوی نوشته سترگ و جاودانه مولانا جلال الدین محمد بلخی اوج اندیشه‌های انسانی در قالب شعر و داستان است. این کتاب بی‌بدیل هم در محتوا و مضمون و هم در صورت و ساختار خود عمیقا از قرآن کریم متأثر می‌باشد. مثنوی تفسیر عرفانی قرآن و دربردارنده اندیشه‌های بلند عرفانی، اخلاقی و انسانی است که مولانا تحت تأثیر قرآن، آنها را هنرمندانه خلق نموده است. کتاب «تأثیر قرآن در محتوا و ساختار مثنوی معنوی»، سعی می‌کند پیوندهای همه‌جانبة قرآن و مثنوی و تأثیرپذیری‌های این کتاب جهانی را از کتاب آسمانی نشان داده و ابعاد گوناگون محتوایی و هنری مشترک بین آنها را باز و دیدگاه‌های مولانا دربارة علوم قرآنی را تبیین کند. مقدمه این کتاب با عناوین بحث‌برانگیزی مثل مولانا و تهمت شاعری، مولانا و تهمت داستان‌سرایی، مثنوی قرآن پارسی، مثنوی قرآن نمون و دلایل تأثیرپذیری مولانا از قرآن خواندنی خواهد بود. بخش اول کتاب با عنوان از بلخ تا قونیه تا همة جهان، از چهار فصل مولانا از خاک تا افلاک، خانواده و محیط اجتماعی مولانا، آبشخورهای علمی و فرهنگی مولانا و جایگاه مولانا در جهان معاصر تشکیل شده است. جایگاه قرآن در زندگی و فرهنگ مسلمانان، تأثیر قرآن بر عرفان قبل از مولانا، مولانا و اعجاز قرآن کریم، مولانا و تحریف‌ناپذیری قرآن و مولانا و بطون قرآن کریم نیز 5 فصل بخش دوم این کتاب با عنوان قرآن در چشم و دل مولانا است. عنوان بخش سوم این کتاب ساختارشکنی قرآنی است. این بخش 6 فصل دارد که عناوین آن عبارتند از: خلاقیت هنری قرآن، مثنوی، منظم‌ترین کتاب پریشان، گفت‌وگو در قرآن و مثنوی، شخصیت‌های قرآنی در مثنوی، امثال در قرآن و مثنوی و نیز تکرار در داستان‌های قرآن و مثنوی. بخش چهارم کارکردها و کاربردهای قرآن در مثنوی است که فصل‌های کارکردهای قرآن در بیان مولانا، شیوه‌های استفادة مولانا از آیات قرآن، هدف‌های معنایی کاربرد آیات و تنوع کاربردهای مولانا از آیات قرآن را در خود دارد. بخش آخر این کتاب نیز با عنوان مثنوی، میوة درخت قرآن، 6 فصل دارد. تأویل در مثنوی مولانا، روش‌های تفسیری مولانا، تفسیر مولانا از آیات قرآن، دریافت‌های عرفانی مولانا از قرآن، معارف قرآنی، درون‌مایه‌های مثنوی و نیز قرآن و مثنوی، آسمان مشترک عناوین فصول بخش پنجم است.