نمونه جالب ادبيات تاجيك شايد اولین كتابي بود كه بعد از گذشت صد ها سال جدايي بین تاجيكان ايران مركزي عبرت آميزي از گلستان خاستگاه زبان پارسي به ميهن شاعران جهان شمولي چون فردوسي سعدي و حافظ و ... رسانده و بوي جوي موليان و ياد بخارا و ياران مهربان استاد نفيسي را به شوق آورد و وادار كرد تا به معرفي اين كتاب پر ارزش دست يازند . کتاب حاضر تکمله و کتاب دوم تاجیکان در مسیر تاریخ است و شامل چهارده مقاله از اندیشمندان صاحب‌نام روس و ایرانی و تاجیک و سمرقندی و بخارایی است. همة این مقالات حاوی تحلیل و بررسی عمیق علمی است. بخش دوم و اساسی کتاب سوگنامة بلخ و بخاراست و نگاهی است به تاریخ دو سه قرن اخیر و استبداد حاکمان وقت در تاجیکستان و مصائبی که بر قوم تاجیک رفته است؛ چندان‌که در این روزها یکنفر شاعر و نویسندة با استعداد فارسی-گوی باقی نمانده است! در سمرقند قندِ ما شد زهر در بخارا بخـار گردیدیم ... این بخش نشان می‌دهد که هنوز مسئلة نقض حقوق مردم تاجیک در جمهوری ازبکستان و مبارزة بی رحمانه علیه زبان و فرهنگ آنان در وطن تاریخی قوم تاجیک ادامه دارد.