کتاب جنبش شعوبیان نوشته عبد الرفیع حقیقت
آزاد مردان ايراني : از قرن اول تا پنجم هجري با در نظر گرفتن مطالب مندرج در تاريخ نهضتهاي ملي ايران و تاريخ نهضتهاي فكري ايرانيان، برجسته ترين نهضت فكري ايرانيان در طول تاريخ مبارزرات فكري ايرانيان، جنبش آگاهانه و عالمانه شعوبيان (آزادمردان ايراني) بوده است كه در قرن اول هجري با استقرار حكومت جابرانه امويان و تحقير ايرانيان دانا و توانا در همه ي امور اجتماعي و سياسي و اقتصادي و مذهبي آغاز گرديد و دامنه تأثير و بهره برداري اين جنبش ملي همانطور كه به تفصيل در اين كتاب ملاحظه مي فرمائيد تا قرن پنجم هجري ادامه يافت و سرانجام منجر به ايجاد آثار ارزنده و جاويدان فرهنگ والاي ايراني به صورت تأليفات و منظومه هاي مختلف و متعدد زير عنوان شاهنامه ها كه كامل ترين آنها شاهنامه حكيم ابوالقاسم فردوسي بزرگ ترين حماسه سراي ملي ايران در نيمه اول قرن پنجم هجري است، ثبت و ضبط و جاويدان گرديد. نويسنده در اين كتاب پيدايش و شكل‌گيري و عملكرد يكي از گروه‌هاي فكري ايرانيان موسوم به "شعوبيه" را بررسي مي‌كند. اين گروه در قرن اول هجري با استقرار حكومت جابرانه‌ي امويان و تحقير ايرانيان شكل گرفت و به گفته‌ي نويسنده گستره‌ي انديشه‌هاي شعوبي تا اوايل قرن پنجم ادامه يافت و منجر به آثار ارزنده‌اي هم‌چون شاهنامه‌ي فردوسي گرديد. پاره‌اي از مباحث كتاب بدين‌قرار است: پيشينه‌ي تحول و تكامل فكري و سياسي ايرانيان در ايران باستان، ظهور شعوبيان يا آزاد مردان ايراني، تاثير ايرانيان بر عرب، كتاب‌ها و مولفات ايرانيان باقي مانده از دوران قبل از اسلام، رجال دانشمند و خاندان‌هاي دانش‌پرور ايراني در قرن‌هاي نخستين اسلامي، فعاليت ايرانيان براي نشر زمان و ادبيات پهلوي در سده‌هاي نخستين اسلامي، نفوذ علمي و ادبي و سياسي ايرانيان در دستگاه خلافت عباسي، ظهور دولت فرهنگ‌دوست سامانيان، اهميت كار فردوسي از ديدگاه اتحاد ملي، و معرفي نويسندگان و شاعران ايراني داراي گرايش شعوبي يا گرايش به اقتدار و فرهنگ ايرانيان.