کتاب ده نوشتار درباره تاریخ و فرهنگ و زبان گیلان و ایران نوشته حمید فروحی
ادبیات هر قومی بیانگر احساس، فرهنگ، آداب و رسوم و نماینده تفکر آن ملت است و اگر ملتی دارای ادبیات باشد می تواند در برابر هجوم فرهنگ های بیگانه ایستادگی کند. گیلان زمین با تاریخ و فرهنگ هفت هزار ساله خود یکی‌از پرجاذبه ترین مناطق ایران در بخش گردشگری است که در چهار سوی آن جاذبه های گوناگونی درزمینه های مختلف طبیعی و تاریخی نهفته است.... بسیاری از آداب و رسوم در تمام نقاط ایران یکسان است اما آنچه موجب تنوع و زیبایی این آئین ها می شود، نوع و نحوه برگزاری مراسمات است که رنگ و بوی خاصی به آئین های هر منطقه می بخشد. گیلان یکی از مناطقی است که به لحاظ فرهنگی، گویشها، آئینها و خوراکها که گاه جزء دسته دوم قرار گیرند همیشه جای مطالعه و تحقیق دارد. بسیاری از آئینها امروزه در جاهای دورافتاده این استان هنوز برقرار است اما اکثر مردم آن بی اطلاع افتادهاند و تنها عدهای فرهیخته که علاقمند فرهنگ و گذشتههای این مرز و بوم - که البته جدای از سرنوشت همه ایران هم نیست - هستند گاه پژوهشی اندک انجام داده یا لااقل در سالروز برخی از مراسم رنج عبور از کوهستانها را بر خود هموار کرده و مثلا در جشن ویژهای که در دیلمان گیلان برگزار میشود شرکت میجویند.