کتاب سفرنامه تاورنیه اثر ژان باتیست تاورنیه
سفرنامه ژان باتیست تاورنیه
در کتاب سفرنامه ژان باتیست تاورنیه جهانگرد فرانسوی, در سال 1605 در پاریس متولد شده است. سفرهای او به ایران میان سال‌های 1632 تا 1668 م. صورت گفت (در مجموع 9 بار به ایران سفر کرد. شش مرتبه مستقیما به ایران آمد و سه بار در بازگشت از هند, به ایران وارد شد) نخستین سفرش در زمان سلطنت شاه صفی, نوه شاه عباس بزرگ و سفرهای دیگرش در زمان شاه عباس دوم و شاه سلیمان (صفی دوم) بوده 'سفرنامه تاورنیه' حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره روحیات و شیوه زندگی مردم, شیوه حکومت و کشورداری صفویان, نظام اقتصادی کشور, اشخاص مهم ـ مانند میرزا تقی اعتماد الدوله و صدر اعظم شاه عباس اول و شاه صفی, محمد بیگ اعتماد الدوله, علی مردان خان (حاکم قندهار), میرزا ابراهیم وزیر مالیه آذربایجان ـ همچنین اطلاعاتی درباره بسیاری جزئیات مانند گل‌ها, میوه‌ها, حیوانات, ساختمان‌ها, مذهب, آداب و رسوم, بیماری‌ها, زمان سنجی, میهمانی‌ها, خوراکی‌ها, ازدواج, راه‌ها, وسایل حمل و نقل و...., نیز برخی رویدادهای سیاسی ایران در دوران یاد شده است. سفرنامه تاورنیه در اصل, در پنج کتاب به زبان فرانسوی منتشر شد. این کتاب در ایران با ترجمه ابوتراب نوری (منظم الدوله) انتشار یافت. چاپ دوم با بازنگری دو بخش پایانی ترجمه پیشین توسط حمید ارباب شیرانی در سال 1336 منتشر شد. همین چاپ تا سال 1369 سه بار دیگر نیز تجدید شد. اینک ترجمه مجددی از تمام متن اصلی آن به چاپ رسیده است. کتاب با طرح‌هایی از نقاشی‌های آثار تاریخی اصفهان و شهرهای ایران در دوره صفوی همراه شده اما فاقد نمایه است.