سفرنامه فرنگستان

کتاب سفرنامه فرنگستان اثر مظفرالدینشاه قاجار

مظفرالدين شاه قاجار سفر دوم ؛ مجموعه ای از اسناد سفرنامه فرنگستان ناصرالدين شاه قاجار مظفرالدين شاه مثل پدرش مشتاق سفر به فرنگستان ـ اروپا ـ بود و مثل او به دشواريهاي تامين هزينه سفرها اعتنا نمي‌كرد. روز 23 فروردين 1279 وي اولين سفر پرهزينه خود را به كشورهاي اروپايي شروع كرد. شاه كه چهارمين سال سلطنت خود را پشت سر مي‌گذاشت، شديداً علاقه‌مند بود كه به تقليد از پدرش سفري به «فرنگستان» برود ولي با خزانه خالي، امكان تامين هزينه چنين سفري فراهم نبود، تا اين كه روز 9 بهمن 1278 امين‌السلطان (اتابك اعظم) صدراعظم وقت، كه براي دومين بار با وعده تامين مخارج سفر شاه به اين مقام منصوب شده بود، قراردادي براي دريافت 23 ميليون و پانصد هزار روبل قرضه از روسيه امضا كرد و عايدات گمركات ايران را كه ممر اصلي درآمد خزانه بود در ازاء آن به وثيقه گذاشت. با دريافت اين قرضه مقدمات سفر مظفرالدين شاه به فرانسه فراهم شد و موكب ملوكانه با جمع كثيري همراه كه خود امين‌السلطان در راس آنان قرار داشت در روز 23 فروردين سال 1279 راهي اروپا شد. اولين سفر مظفرالدين شاه به اروپا هفت ماه به طول انجاميد و در اين مدت پنجمين پادشاه قاجار از كشورهاي روسيه و اتريش و سوئيس و آلمان و بلژيك و فرانسه و در راه بازگشت از تركيه عثماني ديدن كرد. مظفرالدين شاه مي‌خواست از انگلستان هم ديدن كند كه به علت مرگ ملكه ويكتوريا و سوگواري دربار انگليس برنامه اين مسافرت لغو شد. از وقايع مهم اين سفر سوءقصد به جان مظفرالدين شاه در پاريس بود، كه ضارب در كار خود توفيق نيافت و آسيبي به مظفرالدين شاه نرسيد. سفر مظفرالدين شاه به اروپا كه بخش اعظم قرضه دريافتي از روسيه صرف آن شد كمترين ثمره سياسي يا اقتصادي براي ايران نداشت.