حکیم

کتاب حکیم اثر نوآ گوردون ترجمه جواد سید اشرف

معرفی کردن رمان حکیم عنوان : حکیم , از لندن تا اصفهان در محضر ابن سینا نویسنده : نوآ گوردون مترجم : سید جواد اشرف ناشر : انتشارات زرین چاپ اول 1375 687 صفحه این کتاب پرفروشترین کتاب جهان طی سال های 1988-1991 بوده است . داستان حکایت یک جوان انگلیسی است که از شهر لندن به ایران و شهر اصفهان میرود . درمحضر حکیم الحکما ابن سینا علم طب را فرا می گیرد . پا به پای حکیم به درمان بیماران می پردازد و تا نزدیکی وفات ابن سینا همراه وی است . مقدمه کتاب فضای داستان را بخوبی ترسیم کرده است . بخشی از آن را با هم می خوانیم : ...قرن یازدهم میلادی اوج قرون وسطای اروپا و دوران رواج استبداد کلیسا و حاکمیت جهل و خرافه بر مغرب زمین است . دورانی است که نه تنها تاسیس دانشگاه و تلاش برای اعتلای دانش جرم محسوب می شود , بلکه حتی رفتن به مدارس مسلمانان و کسب علم از محضر آنان نیز گناه است و مستوجب اعدام می گردد . در جهانی چنین تیره و تار نوجوانی در لندن زندگی می کند که به کمک موهبتی مرموز و خداداد , به نحوی خارق العاده مستعد فراگیری صناعت طب است . در چنان حضیضی از ضلالت و نادانی , ناگهان شهرت مدارس طب در بلاد اسلامی و آوازه ابن سینا بزرگترین حکیم جهان به گوش این نوجوان می رسد و او به تبعیت از یک انگیزه ناشناس نیمی از جهان را پشت سر می گذارد تا به دستبوس شیخ الرئیس برود . با تمام وجود و با استعدادی سرشار و خداداد از این چشمه فیاض کسب علم می کند و سپس به موطن خود باز می گردد . زمینه تاریخی این داستان به دنبال تسلط وایکینگ ها و تسلط غزنویان در ایران بر می گردد . نویسنده با استفاده از کتب تاریخی رایج برای کتاب خود استخوان بندی تاریخی مناسبی پدید آورده و داستان خود را بر چارچوب آن گسترده است . بسیاری از حوادث کتاب ساخته ذهن نویسنده است . تنها شخصیت واقعی ماجرا همان ابو علی سیناست که با درخشندگی خاصی مطرح شده است . برخی توصیف ها درباره شهر اصفهان و آداب و رسوم اجتماعی با دوران زندگی ابن سینا مطابقت کامل ندارد و شرح بیمارستان و مدرسه اصفهان نیز بر اساس الگوی بیمارستان بزرگ عضدی در بغداد شکل گرفته است . نویسنده با تخیل خلاق خود تصویری زنده از زندگی وتلاش انسان ها را در یک هزار سال پیش در قالب داستانی مهیج و پر حادثه ترسیم می کند . خواننده را به دنیای دلاکان , شعبده بازان , سفر با شتر در کویر , جادو گران و می برد و با جهانی رنگارنگ و در عین حال ملوس آشنا می کند . *** خلاصه داستان : رابرت جریمی کول شخصیت اصلی داستان در شرایطی سخت در لندن به دنیا می آید . در کودکی با یک دلاک دوره گرد همسفر می شود و مدت 7 سال با وی می ماند . در این زمان شعبده بازی , تردستی , اندکی نیز طبابت می آموزد . با آن دلاک دوره گرد سراسر انگلستان را زیر پا می گذارد و حوادث گوناگونی را تجربه می کند . پس از مرگ آموزگارش میل به تحصیل پزشکی می کند . آوازه ابن سینا پزشک شهیر ایرانی او ار به رفتن ترغیب می کند . اما افسوس که نه مسلمین می توانند در کشور های اروپایی مسیحی زندگی کنند و نه مسیحیان حق تحصیل و زندگی در ممالک اسلامی را دارند . به ناچار خود را به شمایل یک یهودی در می آ ورد و نام یسوع ابن بنیامین را برای خود بر می گزیند . به ایران می رود و مورد لطف و عنایت پادشاه قرار می گیرد و خلعت شاهانه دریافت می کند . او را در مدرسه علم طب می پذیرند . با اشتیاقی وصف ناشدنی به فراگیری علوم می پردازد و در کمتر از سه سال به مقام طبیب نایل می شود . در شرایطی که کالبد شکافی از نظر هر سه دین اسلام , مسیحیت , یهود جرم است در خفا به کالبد شکافی می پردازد تا از راز بیماری ها پرده بردارد . چند سالی در اصفهان می ماند و در این مدت ازدواج می کند . در پایان عمر شیخ الرئیس در کنار وی می نشیند و در فراق استاد خویش عزاداری می کند . دیگر کاری در ایران ندارد . با همسرش به لندن باز می گردد . سرانجام هم به اسکاتلند می رود و زندگی آرامی را آغاز میکند . گفتگو های میان شخصیت های داستان بسیار زیبا و دارای معانی عمیق و عرفانی است . شگفت آور است که نویسنده این چنین توانسته بطن ایران قدیم را به تصویر بکشد . البته ترجمه زیبای جواد سید اشرف را نباید از نظر دور داشت ...