از هگل تا نیچه

کتاب از هگل تا نیچه اثر کارل لوویت ترجمه حسن مرتضوی

انقلاب در فکر سده نوزدهم...فیلسوفدان گارل‌لوویت (1937-1897) یکی از فیلسوف آلمانی‌ای است كه همراه دیگرانی چون گادامر، روزگاری از زمره گروه‌های دانشجویی هایدگر بودند. و پیش‌تر شهناز مسمی‌پرست، «ماركس وبر و كارل ماركس» از لوویت ترجمه كرده بود. اما از «هگل تا نیچه» اثری است كلاسیك كه به بحث درباره فلسفه و تاریخ نظری قرن 19 می‌پردازد. كتاب اصلا به زبان آلمانی منتشر شده است و در 1964، ترجمه انگلیسی‌اش هم توزیع شد. لوویت در این كتاب، دست‌ خواننده را نمی‌گیرد تا پا به‌ پا به حقیقت برساندش. او نمی‌خواهد كه تاریخ خلاصه و دانشجو‌پسندی از فلسفه قرن نوزدهم ارائه دهد، او نخواسته به ما بیاموزد كه هگل یا نیچه حرف‌های خوبی برای گفتن داشته‌اند و چگونه آنها حرف‌های بزرگ و خوب زده‌اند. لوویت تعریف می‌كند كه در 1830، به مناسبت شصتمین سالگرد تولدش، مدالی از شاگردانش هدیه می‌گیرد كه به یك طرف‌اش، تصویر هگل و طرف دیگرش تمثیلی بود مركب از پرهیبی مردانه كه نشسته بود و كتاب می‌خواند و پشت سرش، ستونی است كه جغدی بر بالای‌اش، چمباتمه زده است و سمت راست، پرهیبی زنانه ایستاده و به صلیبی فشار می‌آورد. نابغه‌ای برهنه، میان این دو است كه رو به سوی پرهیب نشسته و دست اشاره به سمت صلیب دارد. نابغه استعارا میان خردورزی و یزدان‌شناسی میانجیگری می‌كند؛ شاید همانی كه ماركس در «دست‌نوشته‌های 1844»، «یزدان‌شناس انتقادی» خوانده بود. این تمثیل، می‌تواند اشاره‌ای باشد كوتاه به نسبت گوته و هگل؛ یكی ادبیات آلمانی را جهانی ساخت و دیگری فلسفه آلمان را. در پاره اول، لوویت می‌كوشد از مسیر بحث بر سر درك این دو از خردورزی و یزدان‌شناسی، به مبانی مطلق‌اندیشی هگل و نیز تمایل‌اش به خرد‌ورزی (از راه یزدان‌شناسی) نقبی بزند.