دانلود کتاب البلدان اثر احمدبن اسحاق یعقوبی ترجمه محمدابراهیم آیتی
در موقعی که دومین خلیفۀ عباسی ابو جعفر منصور (١٣٦ - ١٥٨) دست در کار ساختمان بغداد بود و سرپرستی امور مربوط به هر يك از چهار بخش محله های بیرون باره شهر را در عهدهٔ یکی از مهندسین و چند نفر دیگر قرار میداد ، بخشی را از باب الکوفه» تا «باب الشام» و «شارع انبار تا برسد به محله حرب بن عبدالله، در عهده سلیمان بن مجالد و مولای خود واضح نیای سوم یعقوبی) وعبدالله بن محرز مهندس قرار داد و شاید برای همین است که یعقوبی دربارۀ امتیازات بغداد میگوید: دیگر بدان جهت که نیاکان من آنجا اقامت داشته اند و یکی از ایشان امر آن را بدست داشته است یکی از کوچه های بغداد بنام واضح» نامگذاری شده بود ، یکی از قطیعه های بغداد نیز در محله سلیمان بن مجالد بنام واضح ، وقطیعۀ دیگری واقع در جاده راه انبار بنام واضح و فرزندان وی » بوده است .
واضح از موالی منصور عباسی و صالح بن منصور بود و بدین جهت خاندان واضح به عباسی» معروف شدند. واضح در سال ۱۵۸ از طرف منصور بحکومت ارمنستان منصوب شد و تا پایان خلافت منصور بر سر کار بود و حکومت ارمنستان و آذربایجان را بدست داشت. در ۲۳ جمادی الآخر سال ١٦٢، واضح بحکومت مصر منصوب شد. و هنگامی که مهدی عباسی ) ١٥٨ - ١٦٩ ) در سال ۱۶۰ بحج رفت و دیوارهای مسجد الحرام را بمنظور توسعه دادن مسجد و در وسط قرار گرفتن کعبه خراب کرد و برای تأمین این منظور خانه های مردم را خرید و صنعتگران و مهندسان را از هر ناحیه فراخواند. به دواضح مولای خود که حاکم مصر بود نوشت تا اموال و دیگر لوازم کار را به مکه حمل کند و در آنجا به یقطین بن موسی و محمد بن عبدالرحمان تسلیم نماید . در موقعی که واضح عامل برید مصر بود،
ادریس بن عبدالله بن حسن بن حسن را که از واقعه فخ جان بسلامت برده و رهسپار مصر شده بود، به مغرب زمین فرستاد تا بر زمین طنجه رسید و در شهری بنام «ولیل اقامت گزید و بر بریان آن حدود دعوت وی را پذیرفتند و هادی عباسی بجرم حمایت از ادریس بن عبدالله علوی در سال ۱۹۹ واضح را گردن زد و بدار آویخت و بقولی این کار بردست رشید و در خلافت وی با نجام رسید . ۲ یعقوبی در ذیل خلافت هادی در مجلد دوم تاریخ ، خروج و شهادت حسین بن علی شهید فخ و گریختن دایی وی ادریس بن عبد الله به مغرب، و غلبه یافتن وی را بر فاس ذکر میکند اما از كومك واضح و اینکه نجات ادریس از چنگال عباسیان بوسیله او بوده است چیزی نمینویسد واضح از شیعیان اهل بیت بوده است و طبری و ابن اثیر باین مطلب تصریح کرده اند .
در مآخذی که مراجعه شد بر شرح حال وهب بن واضح جددوم و جعفر بن وهب جد اول یعقوبی وقوف نیافتم. یعقوبی ابن واضح یعقوبی احمد بن ابی یعقوب اسحاق بن جعفر بن وهب بن واضح كاتب اخباری عباسی اصفهانی، معاصر ابوحنیفه دینوری متوفای حدود سال ۲۹۰ هجری ، و ابو جعفر احمد بن یحیی بالادری بغدادی متوفای سال ۲۷۹ هجری، وسعيد طبيب جدا بو عبد الله محمد بن احمد بن خليل بن سعید تمیمی ،مقدسی از مورخان و جغرافی شناسان بزرگ اسلامی در عصر عباسی دوم بوده است و در جغرافیا همان بزرگی و تقدم را شایسته است که در تاریخ ، و بگفته بعضی میتوان او را معلم جغرافیای مسلمین شمرد ،
در کتاب دائرۃ المعارف الاسلامیه در ماده جغرافیا مینویسد: بسیاری از جغرافی نویسان قرون آتیه مانند یعقوبی و بلخی و مسعودی در عین حال مورخ هم بوده اند و نیز بسیاری از مصنفات تاریخی دارای فصلهای مهمی در جغرافیا است. یعقوبی علاوه بر تاریخ و جغرافی در علم نجوم تسلط کافی داشته و بدان علاقه مند بوده است، یعقوبی شعر را نيك ميسروده و ثعالبی نام وی را بعنوان «احمد بن واضح در زمره شعرای اصفهان آورده است. یاقوت اشعاری از یعقوبی در وصف سمرقند ذکر میکند؛ مقریزی نیز اشعاری از یعقوبی در باره انقراض طولو نیها نقل کرده است.
یعقوبی اصلا ایرانی و از مردم اصفهان بوده است، از تاریخ ولادت و محل ولادت یعقوبی در مآخذ مربوط چیزی بدست نیامد.
برای خرید کتاب البلدان نسخه چاپی اینجا کلیک نمایید و برای دانلود رایگان به ادامه مطلب مراجعه نمایید.