دانلود کتاب قافله سالار سخن : پرویز ناتل خانلری
هنر، آئینه زمان است. شاید به همین سبب نیز آثار بزرگ هنری نمودار چهره روزگار خویش اند این سخن در مورد بوف کور نیز صدق میکند. اعتقاد به اینکه تنها هنگامی میتوان این اثر را دریافت که زمان پیدایش آن را بررسی کرد سخنی بجاست. اما واقعیت دیگری را نیز نباید فراموش کرد: بوف کور آفریده ذهن نویسنده درون گرانی است که تنها از بیداد روزگار شکوه نمی کرد، بلکه از شور بختی بشر به طور کلی و از ناتوانی انسان هنرمند بویژه رنج میبرد. بوف کور بازتاب این سرخوردگی است. از ویژگی هانی که برای بوف کور برشمرده اند یکی هم ابهامی است که در آن است. اما آیا این خصوصیت از ارزش آن می کاهد؟ به اعتقاد من نه! آيا هيچ انسان هوشمندی به عنوان نمونه - کافکا را به ب خلق فضاهای تیره و وهم آلود در نوشته هایش ملامت میکند؟ هتر، آزاد است.
اگر تعیین کردن مسیر برای آن دلیل ناآگاهی نباشد، دست کو نشانه ساده دلی است اثری مانند بوف کور با تمام ابهام تیرگی نا پیراستگی های زبانی و عیبهای کوچکی که در آن است، نه تنها شاهکار هدایت بلکه ژرفترین اثر داستانی در ادبیات امروز ایران است.
من حتى میخواهم گامی فراتر ریم و ادعا کنم که سال ها پیش از آنکه کامو، بکت و یونسکو ادبیات پوچی) را بنیان نهند هدایت نمونه درخشانی از آن را در بوف کور ارائه کرده بود. در داستان خواب گونه هدایت از ناتوانی سرگشتگی و تنهائی انسان سخن گفته می شود. از این رو برای ما تعبیراتی نظیر بیگانه (کامو) و نای نهی دلهره انگیز ( سارتر) حرفهای تازه ای نیستند هدایت خیلی پیشتر از متفکران هوشمند باختری به انسان و سرنوشت او اندیشیده و نتیجه آن را در اثر بزرگ خود منعکس کرده بود. در دیده او تلاش آدمی در این جهان تلاش موری است که در طاسی لغزان گرفتار آمده و راهی برای رهایی ندارد. .
از نظر موضوع بوف کور نه تنها یک داستان ایرانی، بلکه یک زمان جهانی است. در اینجا هدایت از دردهائی سخن میگوید که مثل خوره روح را آهسته در انزوا می خورد و می پرانده (حسن (۹) این دردها تنها مختص انسان شرقی نیست، بشریت به آن متلاست. بوف کور شرح داستانی است که راوی و مخاطب آن یکی است. به سخن دیگر موضوع اصلی کتاب توصیف شکاف هراس انگیزی است که بین این دو موجود - بین گوینده و شنونده - فاصله انداخته است می فقط برای سایه خودم می نویسم که جلو چراغ به دیوار افتاده است.
باید خودم را بهش معرفی بکنم». (ص ۱۰) یا در جایی دیگر وابی احساس دیرزمانی در می پیدا شده بود که زنده زنده تجربه می شود نه تنها حسمه، بلکه روحیه همسته با قلم متناقص بود...» (ص ۱۷) اما آیا بوف کور تنها یک تک گویه بلند و ملال آور است؟ داستان را اندکی دقیق تر میخوانیم: است چیزی که پس از مرور نخست توجه خواننده را جلب میکند سادگی متن اما آنچه وی را به تعشق وا میدارد غرابت رویدادها، صحنه ها، شخصیت ها و به طور کلی فضای داستان است.
در اینجا گوینده، داستان خود را که ضمناً آشفته نیز به نظر میآید برای سایه اش تعریف میکند. همین! اما این سایه چیست که ظاهرا روی دیوار افتاده اما در اصل بر صفحه ضمیر خود او نقش بسته است؟ اگر این پرسش را استثنائاً نه از ادیبان که برای هر مشکلی غالباً راه حلی مهم تر از خود آن نشان میدهند بلکه از روان شناسان کنیم، پاسخی روشن دریافت خواهیم کرد روان ناهشیار اور اما روان ناهشیار چیست و رابطه آن با روایتگر داستان کدام است؟
برای خرید کتاب قافله سالار سخن نسخه چاپی اینجا کلیک نمایید و برای دانلود رایگان به ادامه مطلب مراجعه نمایید.
