معرفی کتاب تنفس در هوای تاتر، مقالاتی در باب درام مدرن-گزینش و ترجمه علی اکبر علیزاد و رضا سرور
نام های رضا سرور و علی اکبر علیزاد و ترجمههایی دقیق و به جا از شاهکار های ادبی جهان در دهه اخیر با ما غریبه نیستند. شروع همکاری آنان را می توان همزمان با شکل گیری ایده اولیه گروه تئاتر ۸۴ و آغاز همکاری بیشتر از قبل و مداوم آنها دانست که تمرکز آنان را معطوف به مسئله دراماتورژی و اجرا گرداند. گرایش هر یک از آن دو یکی از دو حوزه دراماتورژی و اجرا است که زمینهساز پژوهش و ترجمه و اجرای متون متفاوت و متنوعی شده که در طی این مدت ترجمه و اجرا شده اند. این اثر یکی از مواردی است که با توجه به انتخاب خوب و دقیق مقالات آن و ترجمه های بسیار خوب و درخور از آنان باعث شده به یک اثر مرجع برای تمام علاقه مندان به مقوله تئاتر اجرا و متن امروز تبدیل گردد. در این کتاب در دو فصل تحت عناوین متن و اجرا در هر یک ۱۰ مقاله خواهیم خواند. در فصل اول کتاب با عنوان متن مقالات استعاره ای در باب فرم دراماتیک از ماروین روزنبرگ، مقدمه نویسنده بر میس ژولی از آگوست استریندبرگ، تاویل شخصی از ایبسن نوشته اریک بنتلی، یادداشتهای چخوف بر باغ آلبالو، چخوف در تحول تئاتر مدرن از پیتر شوندی، خدایان همراه با آدمیان نابود میشوند از سارتر، دیالکتیک های گالیله از ارنست شوماخر، روان پریشی افراد بی طرف از فریدریش دورنمات و مارتین اسلین، یونسکو از سوزان سانتاگ، یادداشتی درباره رئالیسم بکت از یان کات و در انتظار گودو در سارایوو از سوزان سانتاگ؛ و در فصل دوم تحت عنوان اجرا مقالات یادداشت هایی در باب تئاتر قساوت از چارلز ماروویتز، تاثیر بیگانه سازی از برتولت برشت، تکنیک بازیگر از گروتفسکی، سفر تادائوش کانتور از یان کلوسوویچ، گفتگو با پیتر بروک از ریچارد شکنر، طلسمی برساخته از خاطره از یوجینیو باربا، هملت در پایان جهان از مایک هامبورگر، یادداشت هایی در باب بهشت اکنون از تیتر و رابرت ویلسون و بازیگر از الن هالپرین رویر را می خوانیم.
در این مقالات که در دو حوزه اجرا و متن دسته بندی شدهاند کوشیده شده است علاوه بر این که این کتاب دعوی پر کردن شکافهای نظریه موجود را نداشته باشد با این دعوی متظاهرانه و از سر فروتنی که شکلی تصادفی و ضد کارشناسانه دارد نیز همخوان نباشد شاید در بهترین حالت این مقالات نمایانگر سمت و سوی نظری باشد که از هشت سال پیش در گروه تآتر ۸۴ پیدا شد و تا حد زیادی هم زمان در عمل تئاتری نمود یافت. پیوند نظریه و عمل در این کتاب بازتابی است از تلاش عینی به هنگام کار با نمایشنامههایی از ممت، بکت، پینتر، مروژک و دیگران. در عین حال نام مترجمان از عنوان مقالات این کتاب حذف شده است تا بازتابی کنایی باشد از سلیقه و جهت گیری یکسان علی اکبر علیزاد و رضا سرور به هنگام همکاری چندین ساله شان در این فضای پر هرج و مرج تاتر یا تنفسی سخت در هوای تئاتر. به این ترتیب در حالی که فصل اول دنیای نویسنده را بازتاب می دهد فصل دوم به اجرا و عمل تاتری اختصاص یافته است. علیرغم اینکه عمر تئاتر مدرن از صد سال گذشته است ابعاد زیادی از این سنت و کار پژوهش فکری سازندگانش هنوز در کشور ما ناشناخته است، این تلاشی است برای گشودن نوعی فضای انتقادی فکری برای بازاندیشی در این سنت، نقد درونی آن و احتمالاً امید به نمایش وجه مخرب تجربه گرایی و کلی بافی های شهودی و غریزی در نظریه و اجرای تئاتر مدرن ایرانی.