مسائل تاریخی زبان فارسی، عنوان کتابی نوشته دکتر علی اشرف صادقی که در واقع مجموعه ای از مقالات ایشان می باشد که در طول سه دهه در نشریات مختلف به چاپ رسیده است. مباحث این کتاب در چهار بخش بیان شده است: مسائل آوائی ، مسائل دستوری ، مسائل لغوی و مسائل متن شناسی. در بخش اول در باب مسائل آوائی زبان فارسی، گفتارهای مفصل و جامع و مفیدی بیان شده است. تحول خوشه صامت آغازی، التقای مصوتها و مسئله صامتهای میانجی، یک قاعده ی آوائی ، عوض شدن جای تکیه در بعضی از کلمات فارسی، تبدیل آن و آم به اون و اوم در فارسی گفتاری و سابقه ی تاریخی آن ، تحول پسوند حاصل مصدر از پهلوی به فارسی ، و تفاوت آوایی سپهبَد - سپهبُد ، هیربَد -هیربُد - باربَد - باربُد از بحث های این بخش می باشد.
تحول پسوند اسم فاعل به اسم مصدر، تحول افعال بی قاعده ی زبان فارسی، درباره ی فعل های جعلی ، باز - بازِ ، بازانکه ، چند - چندِ، از نوشتار های بخش مسائل دستوری کتاب می باشد.
در بخش مسائل لغوی، هشت نوشتار آمده است: لغات فارسی کتاب التلخیص ابوهلال عسکری، لغات فارسی کفایه الطب حبیش تفلیسی، "دیگر"- "ددیگر"- "ودیگر" ، باد شرطه ، درباره ی فقاع ، سورآبادی - سورابانی - سوریانی ، جاسبی یا جاستی ، اجاره نامچه - قباله نامچه - قصبچه.
مسائل متن شناسی، بخش پایانی کتاب را تشکیل می دهد که دو نوشتار در آن جای داده شده است: زبان تفسیر قرآن پاک و ام الکتاب و زبان آن.
نویسنده کتاب در باره این مجموعه در ابتدای کتاب چنین نگاشته است:
مقالاتی که در این مجموعه گرد آمده اند در طول سی سال در مجلات و مجموعه های مختلف به چاپ رسیده اند. در طی این مدت نظر نگارنده نسبت به بعضی مطالب آنها تغییر کرده و درباره ی بعضی دیگر یادداشتهای تکمیلی فراهم آمده است. بنابراین چاپ مجدد آنها نمی توانست بدون تغییر منتشر شود. از اینرو تغییرات و اضافات تا سرحد امکان در آنها اعمال شده و یکی از مقالات (تحول خوشه ی صامت آغازی) مجددا با تغییرات زیاد تحریر شده است. بی شک رسم الخط مقالات، به ویژه برجسته سازی کلمات در آنها، یکدست نیست. نگارنده در این چاپ یکدستی رسم الخط را فدای تغییرات مندرجات کرده است.