معرفی کتاب وضع بشر-هانا ارنت-ترجمه مسعود علیا
کتاب با تعاملاتی درباره یکی از آن رویدادهای آغاز می‌شود که قابلیت آدمی برای آغازیدن های تازه را آشکار می‌کنند: پرتاب اولین ماهواره به فضا در سال ۱۹۵۷ که آرنت آن را رویدادی می خواند که از حیث اهمیت هیچ رویدادی حتی شکافتن اتم به پای آن نمی‌رسد.
این رویداد نامنتظر همانند انقلاب مجارستان در سال ۱۹۵۶ که آن نیز هنگامی واقع شد که سر در کار این کتاب داشت، او را به ترتیب مجدد اندیشه هایش رهنمون شد. اما در عین حال مهر تاییدی بود بر آرا و ملاحظاتی که از پیش بیان کرده بود زیرا آرنت با تذکر این که در همه جا از این نمایش خیره کننده قدرت بشر نه با احساس غرور یا هیبت بلکه به عنوان نشانه‌ای از امکان گریختن نوع بشر از زمین استقبال شد، چنین اظهارنظر می‌کند که این شورش علیه وجود بشری آنچنان که داده شده است دیر زمانی است که به راه افتاده است؛ هم اکنون انسان‌ها با گریختن از زمین به سوی آسمان ها و از طریق خطر ورزی هایی نظیر تکنولوژی هسته‌ای با موفقیت در برابر حدود و ثغور طبیعی عرض اندام می‌کنند و این امر پاره ای مسائل سیاسی پیش می‌آورد که به واسطه اینکه علم مدرن دور از دسترس بحث عمومی است بی اندازه دشوار تر شده اند.
یکی از گیج کننده ترین و بحث برانگیزترین وجوه این کتاب مضمون امر اجتماعی است. بسیاری از خوانندگان از اشاره‌های تحقیرآمیز آرنت به دغدغه‌های اجتماعی رنج دیده‌اند و نیز بررسی کردند که او در نقد ماده گرایی همرنگی خواهانه جامعه مدرن قصد دارد زندگی مبتنی بر عمل قهرمانانه را توصیه کند؛ اما این تصویر متوجه پیچیدگی کتاب نمی‌شود؛ زیرا یکی دیگر از مضامین اصلی این اثر، خطرهای عمل است. خطرهای آن چیزی که روند های تازه ای را خارج از ضبط و مهار عمل ورزان یا اهل عمل به راه می‌اندازد، که از جمله خود روند هایی که جامعه مدرن را پدید آورده اند.
در سال‌های اخیر در همان حال که اندیشه آرنت توجه بیشتری به خود جلب کرده است اهمیت این کتاب در سطح بسیار گسترده‌ای بازشناخته و تصویب شده است اما معنا و محتوای آن هنوز محل مناقشه است. تا خوردگی و پیچیدگی رشته‌های درهم تافته آن به گونه‌ای است که مجال تفسیرهای گوناگون بسیاری فراهم است. ارسطویی ها، پدیدارشناس ها، هابرماسی ها، پست مدرن ها، فمینیست‌ها و بسیاری دیگر از رشته‌های گوناگون از بافت پرمایه آن الهام گرفته اند و در این سال‌ها که از زمان انتشار این کتاب گذشته است به هیچ روی آن قدر نیست که ارزیابی اهمیت پایدار آن را مقدور سازد؛ اگر بتوانیم مضمون محوری را از کتابی تا این حد پیچیده گلچین کنیم آن مضمون باید یادآوری اهمیت حیاتی سیاست و فهم درست قابلیت های سیاسی مان و خطرها و فرصت‌هایی باشد که این قابلیت ها به همراه می آورند.
مینا مظفری خسروی