كتاب تفسیر انسان به انسان در ساختار منطقي خود برخوردار يك مقدمه و سه قسمت است كه هر بخش داراي سه فصل بوده ، ضمن آنكه فهرست آيات ، روايات ، اشعار ، اعلام ، كتب و منابع نيز در آخر كتاب آمده است . در بخش نخست به كليات بحث انسان شناسي ، ضرورت ، امكان و راههاي شناخت انسان مي پردازد . بخش دوم به ماهيت و هويت انسان از منظر قرآني مي پردازد و ضمن بيان مراتب هستي انسان ، دو جهت طبيعت و فطرت را در انسان برجسته و به اوصاف انساني در پرتو قرآن مي پردازد . در بخش سوم اين كتاب به بحث اصلي آن يعني تفسير انسان به انسان پرداخته و با بيان محكم و متشابه در ذات نفس انساني ، با ارجاع متشابهات از وجود و شئونات انديشه اي و انگيزه اي ، رفتاري و عملي او به محكمات بخش هاي مذكور ، او را تفسير دروني مي نمايد . اين نظريه تفسير انسان به انسان از ابداعات و آورده هاي بكر و بي نظير استاد فرزانه ، آيةالله جوادي آملي(دام ظله) است كه با اشراف كامل به حقايق قرآني و معارف عرفاني ، مسائل آن را تحليل نموده است .