اهمیت داشتن تفكر و تعقل در زندگی انسان تا بدان جاست كه از آن به عنوان وجه تمایز اصلی انسان و سایر جانداران نام می‌برند. در واقع آنچه انسان را از سایر موجودات متمایز می‌سازد توانایی عظیم قدرت تفكر و تعقل اوست. این واقعیت كه: «هر فردی تا چه میزان از عقل خود در راه تعالی و در مسیر عمل استفاده می‌نماید؟» یكی از عوامل اساسی می‌باشد كه از طریق آن انسان‌ها در جوامع مختلف بشری محك خورده و توسط دیگران مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. اگر بخواهیم به صورت كلی نگاهی به رابطه عقل و دین هم داشته باشیم باید به این نكته اشاره نماییم كه دین ضمن تائید عقل به عنوان یكی از راه‌های اساسی شناخت همواره از آن برای درك صحیح مسائل و قواعد دینی و فقهی بهره می‌گیرد. بر همین اساس متكلمین و اصولیون، تلازم عقل و شرع را قاعده ملازمه مینامند و میگویند: كل ما حكم به العقل حكم به الشرع. یعنی هر چه عقل حكم كند شرع هم طبق آن حكم میكند. تعقل و تفكر در دین شریف اسلام جایگاه ویژه‌ای دارد. قرآن كریم در تعلیمات خود، برای رسیدن به مقاصد و معارف اسلامی، سه راه را در دسترس پیروان خود قرار داده است : الف - ظواهر دینی ب - حج�'ت عقلی (تفك�'ر فلسفی ) و ج - درك معنوی. در دین مبین اسلام علاوه بر عبادات بدنی (چون نماز و روزه ) و مالی (چون خمس و زكات ) نوع دیگر از عبادت وجود دارد كه عبارت است از: «عبادت فكری ». كه اگر در مسیر بیداری و آگاهی بخشی انسان به كار گرفته شود، از سال‌ها عبادت بدنی هم برتر می‌باشد .دین ما نه تنها با قدرت تعقل و تفكر مخالفت و مبارزه نكرده، بلكه تقریباً در تمام جهات از آن كمك و تائید خواسته و به نحو عجیبی هم بر آن تاكید نموده است. ارزش واقعی دین مبین اسلام و انطباق آن با فطرت در همین جا مشخص می‌شود. درحالی كه ادیان دیگر، قوه عقل انسان راحتی در جزئی ترین مسائل راكد و منجمد نگه داشته اند، اسلام آن قدر آن را محترم و آزاد دانسته كه حتی درباره اصول عقیدتی خود- كه تحصیل آنها بر همگان مفروض است - نه تنها تقلید وتعبد را ناكافی و مردود دانسته، بلكه خوان تعقل و تفكر انسان رانیز در ساحت آن گسترده و الزام داشته كه هر فردی، مستقل وآزادانه صحت آنها را كسب كند. پیش ازاسلام، دین را به عنوان حقیقتی در تضاد با عقل می‌دانستند. علی الخصوص در تعالیم آیین تحریف شده مسیحیت، این طرزفكر غلط وجود داشته و دارد. آنان معتقد بوده و هستند كه دین امری ربانی است و انسان را توان و اجازه تفكر در آن نیست و از همین روی زمینه انسداد فكری و بن بست عقلانی در عالم مسیحیت به وجود آمد و آنچه كه امروز شاهد آنیم به وقوع پیوست! تفك�'ر و تعق�'ل دینی نیز مانند سایر تفك�'رات، منبع و ماخذی می‌خواهد تا مواد فكری از آن سرچشمه بگیرد. منبع و ماخذ تفكر و تعقل در اسلام، همانا قرآن كریم مدرك قطعی و همیشگی پیامبر اعظم (ص) می‌باشد.