حیات پس از مرگ

انسانهایی كه در کتاب حیات پس از مرگ سطحي مي نگرند و كساني كه معيار درك حقيقت و واقعيت را «تجربه ي حسي» مي دانند - كه از پيامدهاي آن نفي معاد است - مرگ انسان را نابودي وي فرض مي كنند و زندگي انسان را تنها همين زندگي چند روزه، كه در ميان زايش و درگذشت محدود است، مي پندارند؛ اما اسلام مرگ را انتقال انسان از يك مرحله ي زندگي به مرحله ي ديگري تفسير مي كند. به تعبير علامه طباطبائي، مرگ همان انتقال از عالم ماده به عالم برزخ است؛ يعني انتقال از نشئه و مرحله اي از زندگي به نشئه و مرحله اي ديگر. به نظر اسلام، انسان زندگاني جاويداني دارد كه پاياني براي آن نيست و مرگ، كه جدايي روح از بدن است، وي را وارد مرحله ي ديگري از حيات مي كند كه كام روايي و ناكامي در آن بر پايه ي نيكوكاري و بدكاري در مرحله ي زندگي پيش از مرگ استوار است. پيامبر اكرم صلي الله عليه و اله مي فرمايد: گمان مبريد كه با مردان نابود مي شويد، بلكه از خانه اي به خانه ديگري منتقل مي گرديد. خداوند سبحان مي فرمايد: (ما خلق الله السماوات و الأرض و ما بينهما الا بالحق و أجل مسمي) (روم:8)؛ خداوند آسمان ها و زمين و آنچه را ميان آن دو قرار دارد، جز به حق و براي زمان معيني نيافريده است. يعني هر موجودي، از آسمان و زمين گرفته تا آنچه در ميان آنهاست، وجودشان محدود به اصلي است كه خداوند آن را «تسميه» يعني تعين و برآورد نموده است . «اجل شيء» ظرفي است كه شيء به آن خاتمه مي يابد. علامه از اين آيه چنين استفاده مي كند: مراد از «حق بودن خلقت آسمان ها و زمين و آنچه بين آن دو است»، اين است كه خلقت آن عبث و بي نتيجه نبوده كه موجود شود و بعد معدوم گردد و دوباره موجود گشته و سپس معدوم شود، بدون اينكه غرضي و هدفي از آن منظور باشد. پس عالم هستي تا مدتي معين است؛ چون سراپاي عالم با همه ي اجزائش دائم الوجود نيست، بلكه همه فاني و هالك است