حرم محدوده پیرامون اماکن مقد�'س اسلامی، بیت المقدس، مسجدالحرام، مسجدالنبی، حائر حسینی، مرقد پیامبر(ص) و امامان شیعه(ع) است. بنابر نظر مشهور فقهای شیعه، از احکام اختصاصی حرم مکی، حرم نبوی، مسجد کوفه و حائر حسینی اینکه جایز و حتی مستحب است مسافر، نمازش را در این چهار مکان، به صورت کامل (اِتمام) بخواند.... شکی نیست که از نظر آیات مبارک قرآن، کعبه خانه ای کهن و منسوب به حضرت ابراهیم است، اما پرسش این است که آیا کعبه پیش از حضرت ابراهیم وجود داشته یا نه؟ همه مفس�'ران شیعه و بیشتر مفس�'ران اهل سنت بر آنند که کعبه پیش از ابراهیم(علیه السلام) بوده و پیشینه آن، به زمان حضرت آدم، بلکه قبل از آن برمی گردد; چون از سویی ظاهر اطلاق آیه: } إِن�'َ أَو�'َلَ بَی�'ت وُضِعَ لِلن�'اسِ لَل�'َذِی بِبَک�'َةَ مُبارَکاً{ این است که کعبه کهن ترین معبد است و از سوی دیگر همه انبیا براساس آیات 31، 58 و 59 مریم و آیات دیگر نماز و سجده می گزاردند، پس اگر بگوییم قبله گاه آن ها غیر از کعبه بوده، با اطلاق آیه سازگاری نخواهد داشت. و همچنین، این آیه و آیه پس از آن، در مقام بیان مزایای خانه خدا است که نخستین مزی�'ت آن، داشتن پیشینه طولانی و ممتد ذکر شده است; به این معنی که محل�'ی پیش از کعبه پرستشگاه عمومی مردم نبوده وگرنه او�'لیت آن باطل خواهد شد. دلیل دیگر اینکه این آیه در پاسخ به ایراد یهود در تغییر قبله به سوی کعبه است که اعتراض کردند بیت المقدس سزاوار به استقبال است، چون که قبل از کعبه ساخته شده و قبله گروهی از انبیا بوده است; خداوند بهوسیله نزول این آیه مبارکه، پاسخ داد: اگر کعبه قبله قرار گرفت، جای تعجب نیست، چون که نخستین خانه توحید و با سابقه ترین معبد در زمین است.... جده : این شهر به عروس دریای سرخ شهرت دارد و دروازۀ ورود بیشتر حاجیان حرمین شریفین و از مهم‌ترین کانون‌های بازرگانی عربستان سعودی به شمار می‌رود و با جمعیتی بالغ بر ۳ میلیون تن (۱۳۸۶ش/۲۰۰۷م)، پس از ریاض دومین شهر بزرگ کشور است ...پس از ضعف شاهنشاهی ساسانیان، جده متروک گشت و موقعیت آن به انحطاط گرایید؛ به گونه‌ای که مقارن ظهور اسلام قریه‌ای کوچک از توابع حجاز بود. پس از اسلام، عثمان بن عف�'ان در ۲۶ق/۶۴۷م، به جای شُعَیبه ، بندری در جنوب جده، بار دیگر جده را ساحل و بارانداز مکه گرداند. پس از آن، این شهر آباد و شکوفا شد و به منزلۀ بندر رسمی مکه، مرکز بزرگ‌ترین بازار جهانی به‌ویژه در موسم حج گردید.