«شیعه» از همان شروع تشکیل شدن با فراز و نشیبهای فراوانی روبهرو بوده است. قدرتهای حاکم همیشه در پی سرکوب پیروان این مذهب بوده و در راه گسترش آموزههای آن، موانع بی شماری پدید آوردهاند. با این حال، مذهب تشیع بی آن که در برابر این مشکلات به زانو درآید، آرام آرام راه پیشرفت را پیمود و با سختکوشی رهبران معصوم و پیروان مخلص آنها، مرزهای شبه جزیره عربستان را درنوردید و به سرزمینهای دیگر گسترش یافت. این گسترش ادامه یافت تا اینکه پس از چندی تشی�'ع به صورت مذهب عمومی و رسمی ایرانیان درآمد. پس از آن، آموزههای شیعی با فراز و نشیبهای درونی و برونی به حیات خود ادامه داد تا این که با پیروزی انقلاب اسلامیدر ایران، جان تازهای گرفت. ... مخالفت ایرانیان با دستگاههای دولتی از میانه قرن سوم هجری آغاز شد که به ویژه در قالب نهضتهای شیعی مذهب صورت میگرفت. از میان گروههای مخالف، کیسانیه، زیدیه، غلات، اسماعیلیه و قرامطه را میتوان نام برد که گاه توانستند سلسلههایی را تشکیل دهند و مدتی بر ایران حکومت کنند. در همین ایام، اندیشمندان شیعه مذهب ایرانی مانند ابن بابویه(وفات 381 هـ.ق)، شیخ مفید(وفات 413 هـ.ق)، شیخ طوسی (وفات 460 هـ.ق) و شیخ طبرسی (وفات 584 هـ.ق) به ترویج تشیع پرداختند.