دانلود کتاب قیام شیخ محمد خیابانی اثر احمد کسروی ویرایش و مقدمه محمدعلی همایون کاتوزیان
کتاب حاضر را میتوان یک سند دست اول تاریخی به شمار آورد که برای هرگونه پژوهش در مورد تاریخ ایران دوران مشروطه و پس از آن مرجعی ضروری است.
قیام شیخ محمد خیابانی از رویدادهای مهم این دوران است و آگاهی از انگیزه ها و عقل آن، و بررسی و ارزیابی هدفهایی که نهضت خیابانی دنبال میکرد و همچنین اطلاع از جزییات بحثها و اختلافها و ماجراهایی که سرانجام به شکست این قیام منتهی شد برای درک صحیح تاریخ معاصر ایران اهمیت و لزوم انکار ناپذیر دارد.
رسیدن به یک ارزیابی واقع بینانه و مدلل از این واقعه ی مهم تاریخی نیازمند بررسی دقیق سیر وقایع و تحولات آن و توجه به جزییات حوادث و شناخت درست شخصیت و عقاید خیابانی و همراهان اوست و به همین علت است که همه ی اسناد و منابعی که در این مورد در دسترس هستند و یا میتوانند در دسترس قرار گیرند می بایست انتشار یابند تا مورد استفاده و بررسی و نقد واقع شوند.
در مورد این گونه رویدادها یکی از مهمترین منابع شهادت عینی دست اندرکاران آنها و کسانی است که با آنها تماس و درگیری مستقیم و شخصی داشته اند.
همچنان که در مورد قیام میرزا کوچک خان جنگلی یکی از موثق ترین منابعی که امروز در دست داریم کتاب مرحوم ابراهیم فخرایی است که شخصاً در آن نهضت فعال بود و به همین علت اطلاعات دیقیمتی در دسترس آیندگان گذارد که از هیچ طریق دیگری دسترس پذیر نبود، در مورد سایر رویدادها نیز شهادت ناظران معاصر اهمیت خاصی پیدا میکنند.
از جمله برای قیام شیخ محمد خیابانی نوشته ی احمد کسروی که از فعالان اصلی این نهضت و از یاران خیابانی بوده است سند مهمی محسوب میشود.
از آنجا که نویسنده به طور مستمر و در متن زمان و مکان از جزییات وقایع آگاه بوده اطلاعاتش از این وقایع بر خلاف زمانهای بعد منکی برشنیده ها و روایت دیگران نبوده است.
و چون تجربه ی تاریخنگاری نیز داشته است توانسته اطلاعات خود را با نظم و ترتیب و دقت ثبت و ارائه کند این نیز حائز اهمیت است که متن فقط سه سال پس از شکست قیام خیابانی نوشته شده و ازینر و خاطرات نویسنده هنوز تازه و فراموش نشده بوده و تحت تأثیر داوریها و تحلیلهای بعدی نیز قرار نگرفته است.
این کتاب شامل متن دستنویس احمد کسروی درباره قیام شیخ محمد خیابانی و مقدمه و حواشی و ویرایش اینجانب بر آن است
متن مزبور را کسروی در سال ۱۳۰۲ در اهواز نوشته است. برای اینکه کوچکترین سوء برداشتی پیش نیاید باید بر دو نکته تأکید کرد.
یکی اینکه متن دستنویس حاوی شرح و نقد شخص احمد کسروی از قیام شیخ محمد خیابانی است.
دیگر اینکه مقدمه اینجانب به هیچ وجه شرح و نقد کامل و همه جانبه ای از آن قیام نیست.
در این مقدمه کوشیده ام که با شرح و تحلیل دورنماي تاریخی قیام و اوضاع مقطعی جامعه در آن زمان و نیز با شرح و تحلیلی از دستنویس ،کسروی درک مطلب دستنویس را برای خوانندگان آسان تر کنم و به این دلیل نیز گاهی پاره ای از مشاهدات دستنویس را با دو سه مأخذ دیگر مقایسه کرده ام.
اما تاکنون از قیام خیابانی یک تحلیل دقیق علمی و بر اساس همه اسناد و شواهد موجود (چه ایرانی چه خارجی - نشده و چنین ادعایی نیز نه بر دستنویس کسروی و نه بر مقدمه اینجانب متصور نیست، امیدوارم بتوانم در آینده ای نه چندان دور به سهم خود تحلیلی علمی از این واقعه مهم تاریخی ایران قرن بیستم عرضه دارم. از آقای بزرگمهر ،کسروی نواده صاحب دستنویس و دانشجوی دکتری در دانشگاه آکسفورد، که یک نسخه (فتوکپی) از دستنویس را در اختیار اینجانب گذاشتند سپاسگزاری میکنم
