حافظ نامه عنوان اثری ارزشمند در کنکاش ابیات دشوار دیوان حافظ و شرح مفاهیم کلیدی اشعار حافظ در دو جلد تالیف بهاالدین خرمشاهی می باشد. بها الدین خرمشاهی، زاده 1324 در شهر قزوین، به عنوان نویسنده، مترجم، روزنامه نگار و حافظ پژوه در دوران ما شناخته می شود. ایشان همچنین قرآن پژوه نیز می باشند و قرآن کریم را به پارسی ترجمه کرده اند. خرمشاهی در زمینه حافظ پژوهی بیش از دوازده اثر تالیفی دارند و آثار این نویسنده مورد پسند بسیاری از دوستداران اشعار حافظ در ایران قرار گرفته است. فرهنگ موضوعی قرآن، ذهن و زبان حافظ، چهارده روایت، دایره المعارف تشیع، طنز و تراژدی، حافظ حافظه ماست، هزار حکایت و هزار عبارت عرفانی، کتاب سبز حیات، کژتابی های ذهن و زبان، فرار از فلسفه، رستگاری نزدیک، از واژه تا فرهنگ و چشمه خورشید، از جمله آثار متعدد ایشان می باشد.

نویسنده در پیشگفتار این کتاب درباره روش تدوین این شرح چنین نوشته اند:
روشی که در این شرح پیشه کرده ایم، روش بیسابقه ای نیست و دو پایه دارد: الف - شرح حافظ به حافظ یعنی استفاده از ابیات و تعابیر خود حافظ برای شرح مشکلات هر مورد ؛ ب - به دست دادن پیشینه و پشتوانه برای هر لفظ و لغت و تعبیر از ادبیات فارسی پیش از حافظ یا معاصر با او. این روش در فرهنگ اسلامی سابقه ای کهن دارد و یکی از کهنترین و معتبرترین روشها و اصول تفسیر قرآن که خود رسول اکرم ص و بزرگان صحابه آن را به کار می برده اند. قول مشهوری هست که حدیث بودنش مسلم نیست، از این قرار : القرآن یفسر بعضه بعضا (همانا بعضی آیات و کلمات قرآن روشنگر معنای بعضی دیگرست). پس از صدر اول هم، بسیاری از قرآن شناسان و مفسران بزرگ قدیم و جدید نخستین و مطمئن ترین اصل در تفسیر قرآن را مراجعه و استناد به خود قرآن دانسته اند.

روش دیگری که پس از رعایت این اصل به کار می رفته، سابقه ای بیش و پیش از هرکس به ابن عباس پسر عم رسول الله و صحابی بزرگ می رسد که در شعرشناسی و ایام العرب بی بدیل بود. او موسس روش مبتکرانه ای در تفسیر و توضیح مشکلات لفظی و لغوی قرآن مجید است، یعنی استناد به شعر جاهلی و شعر همزمان با نزول قرآن. پس از ابن عباس این شیوه ی او مقبول مفسران بزرگی چون طبری صاحبت تفسیر جامع البیان؛ جارالله زمخشری صاحب تفسیر کشاف، و ابوعلی فضل بن حسن طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان قرار گرفته است، و پس از آنان هم در سنت تفسیر کلام الله مجید ادامه یافته است.

برای خرید کتاب حافظ نامه اینجا کلیک نمایید

فرهنگ اشعار حافظ تالیف دکتر احمدعلی رجایی بخارائی در شرح اصطلاحات عرفانی و ناب دیوان حافظ فرزانه می باشد. نویسنده پس از مقدمه ، به شرح جامع اصطلاحات دیوان می پردازد. ابدال، اختیار، ادب، استغنا، اکسیر، الفت، اناالحق گفتن، انس، بار امانت، تجلی، توبه، توکل،حجاب و خرابات از جمله مباحث این کتاب می باشد. پیر و خانقاه، از جمله گفتارهایی می باشد که نویسنده به صورت جامع بدان پرداخته است. احمدعلی رجایی بخارایی زاده 1295 در مشهد می باشد. تحصیلات ابتدایی را در همانجا گذراند و بعدها دکترای زبان و ادبیات فارسی را از دانشگاه تهران گذراند. ریاست دانشکده ادبیات دانشگاه مشهد از جمله فعالیت های ایشان می باشد. این معلم و استاد توانا در سال 1357 چشم از جهان فروبست. فرهنگ اشعار حافظ، خلاصه‏ ی شرح تعرف، پلى میان شعر هجایى و عروض فارسی، یادداشتى درباره‏ ی لهجه‏ ی بخارایى از جمله تالیفات ایشان و تصحیح رونق المجالس و بستان العارفین از جمله تصحیحات ایشان می باشد.

این کتاب، فرهنگ اشعار حافظ است و راجع به شرح آن قسمت از مصطلحات صوفیان است که خواجه ی شیراز در غزلیات خویش به کار برده است. حافظ از کسانی است که بین مردم ایران، بیش از سایر گویندگان، مرید و دوستدار دارد و در شهر و روستا کمتر خانه ی مسلمانی است که در آن قرآن باشد و دیوان لسان الغیب یافته نشود. زیرا روح لطیف و طبع ظریف ایرانی دریافته که این دو اثر جاویدان از یک منبع آسمانی سرچشمه گرفته است؛ با این تفاوت که قرآن وحی خداوندی و اشعار حافظ الهام و وارد غیبی است. از این رو، مردم قرآن را مقدس و سرمایه ی سعادت و سبب برکت می دانند، و دیوان حافظ را عزیز و موجب لذت و صفای دل می شمرند.

نحوه ی انتخاب کلمات، طرز تلفیق جملات و زیبایی و ابهام بسیاری از تشبیهات، حالتی به اشعار حافظ داده است که اکثر مردم، بی آن که مراد گوینده و مفهوم واقعی شعر را درک کنند، به همان کشش ظاهری سرمست می شوند و عبارات را بر وفق نیت و مقصود خویش تاویل و تفسیر کنند؛ به طوری که دیوان حافظ نزد عرفا سبب کسب معرفت و سیر در طریقت، و برای صاحبدلان مونیس خلوت و مایه ی عبرت، و جهت عوام وسیله ی استشارت و تسلیت است. در آن جا، عارف و عامی، صوفی و قشری، اختیاری و جبری، زاهد و خراباتی، همه موافق ذوق و عقیده ی خویش، مضامین بدیع و روح فزایی می یابند. و عجب تر آن که هرکس از ظن خود ، حافظ را یار و دوستدار خویشتن می پندارد. و از این نظر، دیوان حافظ دریایی است که هر خواهنده ای می تواند در کناره های مصفای آن به تفرج بپردازد و بر پهنه ی بر کرانش با لذت و اعجاب چشم بدوزد

خرید کتاب فرهنگ اشعار حافظ اینجا کلیک کن.

کتاب اسرار التوحید فی مقامات شیخ ابی سعید نوشته محمد بن منور نوه شیخ ابی سعید ابی الخیر می باشد. این کتاب ارزشمند ادبی و عرفانی در حدود سالهای 553 تا 599 هجری تالیف شده است و به سه باب تقسیم شده است. همه بابهای این کتاب در شرح حالات شیخ ابی سعید ابوالخیر است. باب نخست در ابتدای حالت شیخ، باب دوم در وسط و باب سوم در انتهای حالت اوست. از این کتاب چند تصحیح موجود است. تصحیحی از دکتر ذبیح الله صفا ، تصحیحی از دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی در دو جلد و تصحیحی از احمد بهمنیار از این کتاب چاپ شده است. تصحیح دکتر شفیعی ، همراه با مقدمه ی مفصلی در معرفی کتاب  و نویسنده و شرح احوال شیخ ابوسعید و نکاتی در باب عرفان شیخ ابوسعید دارد. اسرار التوحید علاوه بر آن که زندگی نامه روحانی شیخ ابوسعید ابوالخیر است، یکی از برجسته ترین و ارزشمندترین منابع تاریخ تصوف در ایران می باشد و همچنین از مهمترین منابع تاریخ اجتماعی ایران است. همچنین این کتاب منبعی دست یک از اقوال بسیاری از مشایخ تصوف در خراسان بزرگ است که از چگونگی تشکیل خانقاه و پیدایش آن و تکامل تصوف در خراسان و کیفیت زندگی متصوفه در خانقاه و خارج از آن، نوادر حکایات اهل عرفان و مصطلحات عرفانی اطلاعات ذی قیمتی در اختیار پژوهشگر می گذارد. 

گفته اند که پدر شیخ ما ، بابوابوالخیر ، سلطان محمود را عظیم دوست داشتی و او را در میهنه سرایی بکرد و بر دو دیوار سقف های آن بنا، نام سلطان محمود و ذکر حشم و خدم و پیلان و مراکب او نقش فرمود. و شیخ کودک بود. پدر را گفت: «مرا درین سرا، یک خانه بنا کن چنانک آن خانه خاصه من باشد و هیچ کس را در آن هیچ تصرف نباشد.» پدر او را خانه ی بنا کرد در بالای سرای، که صومعه‏ی شیخ آن است. چون خانه تمام شد و در گل گرفتند، شیخ فرمود تا بر در و دیوار و سقف آن بنوشتند که «الله الله الله» پدرش گفت: «یا پسر این چیست؟» شیخ گفت:«هر کسی بر دیوار خانه ی خویش نام امیر خویش نویسند.» پدرش را وقت خوش گشت و از آن چه کرده بود پشیمان شد و بفرمود که تا آن همه که نبشته بودند از سرای او دور کردند و از آن ساعت باز در شیخ به چشم دیگر نگریست و دل بر کار شیخ نهاد.

شیخ ما گفت که روزی پیش بلقسم بشر یاسین بودیم، ما را گفت: «ای پسر! خواهی که با خدای سخن گویی؟» گفتیم:« خواهیم، چرا نخواهیم؟» گفت: «هر وقت که در خلوت باشی این گوی و بیش از این مگوی»

بی تو جانا قرار نتوانم  کرد

احسان تو را شمار نتوانم کرد 

گر بر تن من زبان شود هر مویی 

یک شکر تو از هزار نتوانم کرد

روزی درویشی به میهنه رسید و هم چنان با پای افزار پیش شیخ ما آمد و گفت: «ای شیخ بسیار سفر کردم و قدم فرسودم. نه بیاسودم و نه آسوده‏ای را دیدم.» شیخ گفت: «هیچ عجب نیست. سفر تو کردی و مراد خود جستی. اگر تو درین سفر نبودی، و یک دم به ترک خود بگفتی هم تو بیاسودیی و هم دیگران به تو بیاسودندی. زندان مرد، بود مرد است. چون قدم از زندان بیرون نهاد به مراد رسید.»

  برای خرید کتاب اسرار التوحید اینجا کلیک کن

کتاب سخنوران و خطاطان زنجان تالیف کریم نیرومند با همکاری کریم زعفری است این کتاب مربوط به دوره قرن چهارم تا عصر حاضر است البته  تا سال چهل و هفت که این تذکره در هزار پانصد نسخه در قطع وریزی و جلد سلفون توسط موسسه مطبوعاتی زعفری زنجانی به چاپ رسید.

تاریخ هر ملت و هر کشور و بالاخره هر منطقه و هر قومی بوسیله سخنوران و نویسندگان در آئینه ادبیات متجلی میگردد.اگر نویسنده و شاعری وجود نداشته باشد ادبیات وجود ندارد. و اگر ادبیاتی وجود نداشته باشد آئینه تاریخ کدر میشود یعنی بقول جناب جعفر میرزائی

گر نباشد سخن از باده و عشق        یا زذلبستگی انس و سرور

آدمی نیست به بستان وجود     جز تماشاگر و آنهم از دور

و این سخنوران است که تاریخ گذشته و حال را هر کس بزبانی به نسلهای آینده بازگو میکند بهرحال سخن در این مقوله بسیار است کتابی گرد آوری شده یعنی موجود صامتی بوجود امده که دز آن زنده و مرده پیزو جوان با شما حرف میزنند.

 ادامه را دنبال کنید