انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
انجمن آثار و مفاخر فرهنگی انجمنی نیمه‌دولتی ایرانی (از ۱۳۰۱ - ) از علاقه‌مندان به آثار تاریخی ایران با هدف نگهداری و تعمیر آثار تاریخی است.
دوره اول (۱۳۰۱ تا ۱۳۲۰)
دوره اول فعالیت انجمن مربوط به سال ۱۳۰۱ تا شهریور ۱۳۲۰ است که با نگارش یک اساسنامه ۱۴ ماده‌ای «انجمن آثار ملّی» را تشکیل دادند. اقدامات : بنای آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی طوسی تشکیل مجمع بین‌المللی به مناسبت هزارمین سال تولّد فردوسی (۱۳۱۳) چاپ ۸ عنوان کتاب در خصوص ابنیّه تاریخی ایران و تخت جمشید
دوره دوم (۱۳۲۳ - ۱۳۵۷)
فعالیت انجمن از شهریور تا آذر ۱۳۲۳ به دلیل اشغال ایران توسّط متفقین و تغییر حکومت ایران متوقف شد. در آذر ۱۳۲۳ اساسنامه‌ای جدید تصویب شد و انجمن دوباره شروع به کار کرد. بنای آرامگاه سعدی (۱۳۳۱ ) برگزاری جشن هزاره ابن سینا و بنای آرامگاه جدید او در همدان ساخت آرامگاه نادرشاه افشار، حکیم عمر خیام، شیخ فریدالدین عطار نیشابوری، استاد کمال‌الملک، باباطاهر عریان، صائب تبریزی، شیخ روزبهان، سیبویه، شیخ ابوالحسن خرقانی، شاه شجاع، ابن یمین فریومدی، ابوالحسن بیهقی، اوحدی مراغه‌ای و ... (بیش از ۳۰ آرامگاه و بنای یادبود) تعمیر و مرمّت بناهای تاریخی ایران در شهرهای اصفهان، شیراز و خراسان نشر نزدیک ۱۴۲ عنوان کتاب و رساله که غالباً صبغه اسلامی داشته‌اند از آثار بزرگان ایران و کتاب‌های مربوط به جغرافیای تاریخی شهرهای ایران. سفارش به ساخت هفت طرح سیاه قلم از شعرا و دانشمندان ایران سفارش ساخت ۱۳ تندیس از جنس گچ، سنگ مرمر و برنز شامل مجسّمه نشسته فردوسی (هدیه دولت ایران به دولت ایتالیا)، مجسّمه نشسته فردوسی در باغ آرامگاه فردوسی در شهر طوس، مجسّمه عظیم‌الجثه در باغ نادری شهر مشهد، مجسّمة نیم تنه خیام در آرامگاه خیام در نیشابور، مجسّمه نشسته خیام در پارک لاله تهران، مجسّمه ایستاده فردوسی در میدان فردوسی تهران، کتیبه نیم برجسته از صورت کمال‌الملک در آرامگاه وی در نیشابور، نیم تنة نادر شاه در موزه نادری آرامگاه وی در مشهد، مجسّمه امیرکبیر در ایتالیا، مجسّمه یعقوب لیث صفاری در زابل، مجسّمه بوعلی سینا در میدان بوعلی شهر همدان، مجسّمه سعدی در شیراز. مرمت خانه قدیمی امیربهادر واقع در محلّ معروف به سر پل امیربهادر که برای استقرار دائمی انجمن نیز خریداری شد.
دوره سوم در سال ۱۳۶۵ در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد که انجمن آثار ملّی با تغییری مختصر در وظایف و تغییر در نام به «انجمن آثار و مفاخر فرهنگی» تبدیل شود. با هیات امنایی شامل ریاست جمهوری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر فرهنگ و آموزش عالی و استادان و علمایی زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی. در نیمه دوم سال ۱۳۷۰ اعضای تکمیلی هیأت امنای انجمن به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مدیر اجرایی انجمن برای راه‌اندازی آن تعیین گردید و در سال ۱۳۷۳ مجددا آغاز به کار کرد.